gundem / dunya / maraqli
10.02.2024, 17:00
Hubble kosmik “mirvari boyunbağı” ələ keçirdi: O, necə əmələ gəldi?
NASA-nın Hubble Kosmik Teleskopu AM 1054-325 qalaktikasının fərqli görünüşünə görə "mirvari boyunbağı" adlandırılan - milyonlarla parlaq mavi ulduzun S-şəkilli ardıcıllığını təqdim etdi. Bu qalaktika Hubble tərəfindən tutulan 12 müşahidə edilən qalaktika birləşməsindən biridir. Kosmosda onların qarşılıqlı əlaqəsi prosesində milyonlarla ulduzun eyni vaxtda doğulduğu nəhəng gelgit quyruqları əmələ gəlir.
"DogruXeber.az" phys.org-a istinadən bildirir ki, Hubble tərəfindən araşdırılan qalaktik birləşmələr keçmişdə daha tez-tez baş vermiş ola bilər. Beləliklə, Kainatın qalan hissəsində çoxdan baş vermiş prosesləri yaxınımızda müşahidə edə bilərik. Müşahidə olunan qalaktika cütlərinin birləşməsi parlaq şəkildə nümayiş etdirir ki, ulduz əmələ gəlməsi gelgit quyruğunun bütün uzunluğu boyunca demək olar ki, eyni vaxtda alovlanır - hər iki qalaktikanın cazibə qüvvələri tərəfindən əmələ gələn molekulyar hidrogenin bükülmüş axını.
Əgər toqquşma baş verməsəydi, hər iki qalaktika yeni ulduzların və planetlərin intensiv doğulması olmadan səyahətlərini davam etdirəcəkdi. Birləşmə ulduzlararası qaz və tozu sıxaraq nüvə reaksiyalarının başladığı vəziyyətə gətirdi və yeni ulduzların yaranmasına səbəb oldu. Hubble tərəfindən müşahidə edilən 12 cüt birləşən qalaktikada hər birində təxminən bir milyon yeni doğulmuş ulduz olan 425 çoxluq müəyyən edildi ki, bu da ulduzların əmələ gəlməsinin intensiv proseslərini göstərir.
Gelgit quyruqlarında yeni doğulmuş ulduzların taleyi naməlum olaraq qalır. Gənc ulduzlar çoxluqlara toplaşa və Kainatdakı səyahətlərində qalaktikalarını müşayiət edə və ya qalaktik haloya səpələnə və ya hətta ayrılaraq qalaktikalararası sərgərdanlara çevrilə bilərlər. Sonda etiraf etmək lazımdır ki, qalaktik toqquşmalar zamanı “kosmik toqquşma” iştirakçıların yoxa çıxmasına deyil, əksinə, Kainatın çoxsaylı yeni sakinlərinin intensiv doğulmasına gətirib çıxarır.